Ο σημαντικότερος ίσως σύγχρονος
έλληνας λογοτέχνης- αλλά και ποιητής και θεατρικός συγγραφέας- πέθανε στις 26
Οκτώβρη 1957.
«Σωτηρία
θα πει να λυτρωθείς απ’ όλους τους σωτήρες· αυτή ‘ναι η ανώτατη λευτεριά, η πιο
αψηλή, όπου με δυσκολία αναπνέει ο άνθρωπος. Αντέχεις;»
«Ξέρω τώρα— δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα,
λυτρώθηκα από το νου κι από την καρδιά, ανέβηκα πιο πάνω, είμαι λεύτερος.
Αυτό θέλω. Δε θέλω τίποτα άλλο. Ζητούσα ελευτερία. Δεν είμαι το φως, είμαι η
νύχτα— μα μια φλόγα λοχίζει ανάμεσα στα σωθικά μου και με τρώει. Είμαι η νύχτα που την τρώει το φως.
Ν΄
αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε
σωθεί, εγώ φταίω. Δε φοβούμαι μοναχός, δεν ελπίζω μοναχός, δε
φωνάζω μοναχός μου. Μια παράταξη μεγάλη, μια φόρα του Σύμπαντου φοβάται,
ελπίζει, φωνάζει μαζί μου.
Οι νεκροί σου δεν κείτουνται
στο χώμα. Γένηκαν πουλιά, δέντρα, αγέρας. Κάθεσαι στον ίσκιο τους, θρέφεσαι με
τη σάρκα τους, αναπνές το χνότο τους. Γένηκαν Ιδέες και πάθη, κι ορίζουν τη
βουλή σου και την πράξη. Οι μελλούμενες γενεές δε σαλεύουν μέσα στον αβέβαιο
καιρό, μακριά από σένα. Ζουν, ενεργούν και θέλουν μέσα στα νεφρά και στην
καρδιά σου. Κάθε σου πράξη αντιχτυπάει σε χιλιάδες μοίρες. Όπως περπατάς, ανοίγεις,
δημιουργός την κοίτη όπου θα μπει και θα οδέψει ο ποταμός των απόγονων. Όταν
φοβάσαι, ο φόβος διακλαδώνεται σε αναρίθμητες γενεές και εξευτελίζεις
αναρίθμητες ψυχές μπροστά και πίσω σου. Όταν υψώνεσαι σε μια γενναία πράξη, η
ράτσα σου αλάκερη υψώνεται και αντρειεύει.»
«“Τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!” Ηλίθιοι
μπράβοι! Η “τάξη” σας είναι χτισμένη στην άμμο. Αύριο κιόλας η επανάσταση θα
ανυψωθεί με μια βροντή και με σαλπίσματα θα ανακοινώσει στον τρόμο σας: Ήμουν,
Είμαι, Θα είμαι!». Ρόζα Λουξεμπουργκ
*Mε
αφορμή την επέτειο γέννησης της Λούξεμπουργκ ένα κείμενο του Νίκου Καζαντζάκη
για εκείνην.
